Trường học thân thiện là gì? So sánh với trường học hạnh phúc

Giáo dục không chỉ là dạy chữ, mà còn là cách gieo những hạt giống tử tế vào tâm hồn học sinh. Từ tinh thần đó, mô hình trường học thân thiện ra đời, hướng đến một môi trường học tập an toàn, tích cực và nhân văn. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về khái niệm trường học thân thiện và điểm khác biệt so với mô hình trường học hạnh phúc đang được quan tâm gần đây.

1. Trường học thân thiện là gì? 

Trường học thân thiện là ngôi trường có môi trường học tập an toàn, lành mạnh, không bạo lực, nơi học sinh được tôn trọng, bình đẳng và có cơ hội phát triển toàn diện cả về thể chất, tinh thần, trí tuệ và kỹ năng sống.

Khái niệm “Trường học thân thiện” (Child-Friendly Schools – CFS) là một sáng kiến giáo dục trọng tâm của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF). Khung chính sách của mô hình này được công bố vào năm 1995 và kể từ đó đã phát triển, áp dụng rộng rãi tại hơn 95 quốc gia trên thế giới. Mỗi quốc gia khi nhận khung chính sách đều điều chỉnh các tiêu chí để phù hợp với bối cảnh kinh tế – xã hội và văn hóa đặc thù.

Dưới đây là những lợi ích then chốt mà mô hình trường học thân thiện mang lại: 

• Với học sinh: Phát triển toàn diện, tăng động lực học tập, nâng cao sức khỏe tinh thần, phát triển kỹ năng sống, hình thành nhân cách tích cực.
• Với phụ huynh: An tâm, tin tưởng, giảm gánh nặng tâm lý, tăng kết nối gia đình, đồng hành hiệu quả.
• Với giáo viên: Tăng hứng thú nghề nghiệp, giảm áp lực, phát triển chuyên môn, gắn kết đồng nghiệp.
• Với xã hội: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy xã hội nhân văn, xây dựng nền giáo dục bền vững, cộng đồng gắn kết.

“Trường học thân thiện” (Child-Friendly Schools – CFS) – sáng kiến giáo dục của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF)

2. Tiêu chí xây dựng trường học thân thiện tại Việt Nam

Tại Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiếp thu và cụ thể hóa khái niệm “Trường học thân thiện” của UNICEF thành phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

Phong trào này được phát động thông qua Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ban hành vào ngày 22 tháng 7 năm 2008.

2.1. Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn

Tiêu chí này tập trung vào việc tạo ra một môi trường vật chất lý tưởng cho việc học tập và phát triển của học sinh:

• An toàn và sạch sẽ: Đảm bảo trường học an toàn, không có các nguy cơ tiềm ẩn, đồng thời luôn sạch sẽ, gọn gàng.
• Mỹ quan và thoáng mát: Có không gian xanh, cây cối, mang lại vẻ đẹp và sự trong lành, thoáng đãng cho khuôn viên trường.
• Cơ sở vật chất đầy đủ: Lớp học cần đủ ánh sáng, bàn ghế phù hợp với từng độ tuổi học sinh.
• Vệ sinh công cộng: Đảm bảo có đủ nhà vệ sinh sạch sẽ và được đặt ở vị trí thuận tiện.
• Ý thức bảo vệ môi trường: Khuyến khích học sinh tích cực tham gia trồng, chăm sóc cây xanh thường xuyên và có ý thức bảo vệ cảnh quan, giữ gìn vệ sinh chung.

Lớp xanh, sạch, đẹp và an toàn – Một trong những tiêu chí xây dựng trường học thân thiện

2.2. Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với lứa tuổi, giúp các em tự tin trong học tập

Tiêu chí này nhấn mạnh vai trò của phương pháp giáo dục và sự tương tác giữa thầy và trò:

• Đổi mới phương pháp giảng dạy: Giáo viên cần tích cực đổi mới, áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại, khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo ở học sinh.
• Rèn luyện khả năng tự học: Tập trung phát triển năng lực tự học và tự nghiên cứu cho các em.
• Khuyến khích sáng kiến: Học sinh được khuyến khích đề xuất ý tưởng, sáng kiến và cùng giáo viên thực hiện các giải pháp để nâng cao hiệu quả học tập và giảng dạy.

2.3. Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh

Tiêu chí này hướng tới việc trang bị cho học sinh những kỹ năng cần thiết để thích nghi và phát triển trong cuộc sống.

• Kỹ năng ứng xử và giao tiếp: Rèn luyện khả năng ứng xử hợp lý trong các tình huống xã hội, giao tiếp hiệu quả.
• Kỹ năng làm việc nhóm: Hình thành thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt tập thể theo nhóm.
• Bảo vệ sức khỏe và an toàn: Giáo dục về sức khỏe, ý thức bảo vệ sức khỏe, cùng với các kỹ năng phòng chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác.
• Văn hóa và phòng chống tệ nạn: Rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, sống hòa bình, biết cách phòng ngừa bạo lực học đường và các tệ nạn xã hội.

Rèn luyện kỹ năng PCCC cho học sinh

2.4. Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh

Tiêu chí này nhấn mạnh tầm quan trọng của các hoạt động ngoại khóa trong việc phát triển toàn diện học sinh:

• Đa dạng hoạt động: Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao thiết thực, phù hợp với lứa tuổi.
• Khuyến khích tham gia: Đảm bảo sự tham gia chủ động, tự giác và hào hứng của học sinh.
• Trò chơi dân gian: Giới thiệu và tổ chức các trò chơi dân gian, hoạt động giải trí tích cực khác để tạo không khí vui tươi, thoải mái.

Hoạt động học tập không gói gọn trong lớp học

2.5. Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng ở địa phương

Tiêu chí này giúp học sinh gắn kết với cộng đồng, hiểu biết về văn hóa và truyền thống dân tộc:

• Gắn kết với di tích: Mỗi trường có thể nhận chăm sóc một di tích lịch sử, văn hóa hoặc di tích cách mạng tại địa phương, góp phần giữ gìn và làm đẹp di tích.
• Giáo dục truyền thống: Tổ chức các hoạt động giáo dục về truyền thống dân tộc, văn hóa dân tộc và tinh thần cách mạng một cách hiệu quả cho tất cả học sinh.
• Phối hợp cộng đồng: Phối hợp với chính quyền, đoàn thể và nhân dân địa phương để phát huy giá trị của các di tích, đồng thời tuyên truyền, giới thiệu về chúng.

Học sinh Phenikaa School tham quan Nhà hát Múa Rối Quốc gia Việt Nam

3. Vai trò của nhà trường, học sinh và phụ huynh trong xây dựng trường học thân thiện

Dưới đây là vai trò của học sinh, nhà trường và phụ huynh trong việc kiến tạo một môi trường học tập thân thiện và tích cực:

• Học sinh: Chủ động học tập, rèn luyện kỹ năng sống, xây dựng mối quan hệ tích cực với bạn bè và thầy cô, tích cực tham gia các hoạt động chung của trường lớp và mạnh dạn nói lên tiếng nói của mình.
• Nhà trường (Ban Giám hiệu, giáo viên, nhân viên): Xây dựng triết lý giáo dục thân thiện, tạo môi trường học đường an toàn về thể chất và tinh thần, đổi mới phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung tâm, quan tâm đến sức khỏe tinh thần của các em, không ngừng nâng cao năng lực đội ngũ và thúc đẩy môi trường dân chủ, đồng thời kết nối chặt chẽ với phụ huynh.
• Phụ huynh: Tạo môi trường gia đình hạnh phúc, thường xuyên quan tâm và lắng nghe con cái, phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong mọi hoạt động giáo dục, đặt niềm tin vào đội ngũ giáo viên và luôn đồng hành cùng con trên chặng đường học tập. 

Ai cũng có vai trò trong việc xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực

4. So sánh trường học thân thiện và trường học hạnh phúc

Khái niệm “trường học hạnh phúc” bắt đầu được nhắc đến tại Việt Nam từ khoảng năm 2019, được lấy cảm hứng từ các tài liệu giáo dục của UNESCO và những mô hình phát triển giáo dục lấy con người làm trung tâm. 

Trong bối cảnh học sinh chịu nhiều áp lực học tập, tâm lý học đường đáng báo động, nhiều trường đã chủ động xây dựng mô hình trường học hạnh phúc nhằm hướng đến sự phát triển toàn diện cả về trí tuệ, cảm xúc và tinh thần cho người học lẫn người dạy.

Dưới đây là bảng so sánh trường học hạnh phúc và trường học thân thiện: 

Trường học thân thiện không chỉ là một phong trào, mà còn là nền tảng để xây dựng môi trường giáo dục tích cực, an toàn và nhân văn. Khi nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh cùng chung tay, mô hình này sẽ thực sự lan tỏa giá trị bền vững cho cả cộng đồng.

Nếu quý phụ huynh đang tìm kiếm một ngôi trường hiện đại, nhân văn – nơi hội tụ cả giá trị của sự thân thiện lẫn hạnh phúc học đường – hãy liên hệ với Trường Phổ thông Liên cấp Phenikaa để được tư vấn và đồng hành:

• Địa chỉ: Số 8 đường Tu Hoàng, phường Xuân Phương, Hà Nội
• Hotline: 086 992 7887 – (024)710 057 89 
• Email: [email protected]
• Website: phenikaa.edu.vn

Fanpage: https://www.facebook.com/truongphothongliencapphenikaa