Kỹ năng tự học là một trong những năng lực giúp học sinh học tập hiệu quả và rèn luyện tư duy học tập suốt đời. Tuy nhiên, nhiều em vẫn học theo kiểu thụ động, chỉ làm theo yêu cầu mà không hiểu rõ mục đích của việc học. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu 5 bước đơn giản để hình thành kỹ năng tự học chủ động, giúp học sinh từng bước nâng cao hiệu quả học tập mỗi ngày.
1. Bước 1: Hiểu đúng về tự học
Tự học là quá trình người học chủ động đặt mục tiêu, lựa chọn nội dung, phương pháp, thời gian và công cụ học tập, đồng thời tự đánh giá tiến trình và điều chỉnh cho phù hợp.
Tự học không đồng nghĩa với học một mình. Một học sinh có thể ngồi học một mình suốt nhiều giờ, nhưng nếu chỉ làm bài theo thói quen, không biết “mình đang học gì, học để làm gì và học có hiệu quả không?” thì đó vẫn là học thụ động.
Tự học cũng không có nghĩa là học mà không cần thầy cô. Vai trò của thầy cô vẫn rất quan trọng, nhưng thay vì “dạy gì học nấy”, người học biết khai thác bài giảng, đặt câu hỏi, tìm hiểu sâu hơn hoặc học thêm ngoài lớp. Tự học là sự chủ động trong quá trình học, không phải là sự tách biệt hoàn toàn khỏi người dạy.
Tự học là học chủ động, khác với học một mình hoặc học mà không cần thầy cô
2. Bước 2: Lập kế hoạch học tập cá nhân hóa
Sau khi hiểu đúng về tự học, bước tiếp theo là xây dựng một kế hoạch học tập phù hợp. Học có kế hoạch giúp người học chủ động kiểm soát khối lượng bài vở, tránh học dồn, học vội, đồng thời duy trì được sự đều đặn và tập trung trong suốt quá trình học.
Một kế hoạch học tập hiệu quả cần phù hợp với lịch sinh hoạt, năng lực, thói quen và khả năng tiếp thu của từng người. Không nên sao chép lịch học của người khác hay đặt mục tiêu theo áp lực từ bên ngoài.
Để bắt đầu, bạn có thể thực hiện như sau:
- Xác định rõ nội dung cần học, mục tiêu cần đạt và thời hạn hoàn thành.
- Thiết lập thời khóa biểu theo ngày hoặc tuần, có tính linh hoạt nhưng vẫn đảm bảo cam kết học tập đều đặn.
- Phân bổ thời gian hợp lý, ưu tiên cho những môn học khó hoặc còn nhiều hạn chế.
- Sau mỗi buổi học, dành 10 – 15 phút để ôn lại kiến thức, ghi chú nội dung chưa rõ và tự đánh giá mức độ hiểu bài.
- Lựa chọn phương pháp học phù hợp như sơ đồ tư duy, flashcard, ghi âm, viết lại kiến thức hoặc dạy lại cho người khác để củng cố ghi nhớ.
Có kế hoạch học tập bài bản giúp học sinh học tốt hơn mỗi ngày
3. Bước 3: Rèn kỹ năng tự tìm tài liệu và xử lý thông tin
Để tự học hiệu quả, người học cần biết cách tìm tài liệu và xử lý thông tin đúng cách. Đây là kỹ năng nền tảng giúp tiếp cận kiến thức một cách chủ động:
- Sử dụng công cụ tìm kiếm (Google, Bing…) để tìm kiếm thông tin.
- Lựa chọn nguồn đáng tin cậy như sách, báo chính thống, tài liệu chuyên ngành.
- Phân biệt đâu là kiến thức trọng tâm, đâu là thông tin mở rộng, không cần thiết.
- Ghi chú bằng cách viết lại theo cách hiểu, không chép nguyên văn.
- Gạch chân hoặc đánh dấu những nội dung cần học lại.
Để tự học tốt, học sinh cần biết cách xử lý thông tin một cách thông thái
4. Bước 4: Xây dựng thói quen học đều đặn mỗi ngày
Học đều mỗi ngày giúp ghi nhớ tốt hơn và giữ được nhịp học ổn định. Việc này cần bắt đầu từ những thói quen nhỏ.
- Chia nhỏ lượng kiến thức mỗi ngày, không học dồn vào phút cuối.
- Chuẩn bị không gian học yên tĩnh, đủ ánh sáng và hạn chế thiết bị gây xao nhãng.
- Học vào một khung giờ cố định mỗi ngày để tạo nhịp sinh hoạt rõ ràng.
- Tắt thông báo điện thoại hoặc để ra xa trong giờ học.
- Sau mỗi buổi học, nên dành vài phút để ôn lại nội dung chính.
5. Bước 5: Tự đánh giá – phản hồi – cải thiện liên tục
Một người biết tự học không chỉ giỏi tiếp thu kiến thức mà còn biết đánh giá tiến trình học của bản thân. Việc này giúp phát hiện điểm mạnh, điểm yếu và kịp thời điều chỉnh phương pháp học cho phù hợp. Bạn có thể thực hiện việc tự đánh giá theo những gợi ý dưới đây:
- Mỗi tuần nên dành 30 – 60 phút để xem lại những gì đã học và mức độ hiểu bài.
- Đánh giá xem mục tiêu nào đã hoàn thành, mục tiêu nào cần điều chỉnh.
- Ghi nhận cả những tiến bộ nhỏ để duy trì động lực học tập.
- Xác định nguyên nhân nếu chưa hiệu quả và thử cách học khác.
- Cập nhật lại thời khóa biểu nếu cần.
Biết cách tự đánh giá năng lực học của bản thân sẽ giúp học sinh tự học tốt hơn
Tự học không phải là khả năng có sẵn mà cần được rèn luyện từng ngày. Khi học sinh hiểu đúng và thực hành đúng, kỹ năng tự học sẽ dần hình thành và trở thành nền tảng vững chắc cho mọi hành trình học tập về sau. Với sự đồng hành đúng cách từ nhà trường và gia đình, mỗi học sinh đều có thể trở thành người học chủ động, tự tin và có trách nhiệm với việc học.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: Số 8 đường Tu Hoàng, phường Xuân Phương, Hà Nội
- Hotline: 086 992 7887 – (024)710 057 89
- Email: [email protected]
- Website: phenikaa.edu.vn
- Fanpage: https://www.facebook.com/truongphothongliencapphenikaa
