Cách rèn luyện 7 kỹ năng sống lớp 1 để bé tự tin phát triển

Vào lớp 1, trẻ bước vào một môi trường hoàn toàn mới: có kỷ luật, có trách nhiệm, có yêu cầu cao hơn trong cách học, cách sống và cách giao tiếp. Chính vì vậy, việc trang bị kỹ năng sống lớp 1 là điều cần thiết để giúp con tự tin, chủ động và hòa nhập nhanh chóng với môi trường học đường mới. Dưới đây là 7 kỹ năng quan trọng mà ba mẹ nên rèn luyện cho con ngay từ đầu năm học.

1. Tự phục vụ cơ bản (ăn uống, vệ sinh, mặc đồ)

Khi vào lớp 1, trẻ cần làm quen với một môi trường học tập kỷ luật và độc lập hơn. Không còn cô giáo theo sát mọi hoạt động như ở mẫu giáo, con sẽ phải tự lo liệu các việc cá nhân như ăn uống, thay quần áo, đi vệ sinh… Việc thành thạo những kỹ năng tự phục vụ cơ bản sẽ giúp con tự tin, chủ động và thoải mái hơn trong một ngày học kéo dài ở trường.

Những điều trẻ cần biết làm:

• Tự xúc cơm, uống nước, không cần người đút hay nhắc liên tục
• Biết mặc – cởi đồng phục, mang giày, đội mũ đúng cách
• Biết đi vệ sinh đúng chỗ, lau chùi sạch sẽ, biết xả nước và rửa tay

Gợi ý cách rèn luyện tại nhà:

• Tạo thói quen để bé tự xúc ăn từ sớm, tránh đút hoặc can thiệp quá nhiều
• Hướng dẫn con mặc quần áo mỗi sáng, khuyến khích tự cài khuy áo, xỏ giày
• Dạy con cách dùng nhà vệ sinh đúng cách, thực hành rửa tay với xà phòng
• Khi con làm được, nên khen ngợi rõ ràng để con thấy nỗ lực của mình được ghi nhận
• Không sửa sai thay con ngay lập tức – hãy để con tự điều chỉnh nếu có thể

Bé được rèn tự ăn khi tham gia lớp tiền Tiểu học tại Phenikaa School

2. Giao tiếp và lễ phép

Bước vào lớp 1, trẻ bắt đầu hình thành những mối quan hệ đầu tiên ngoài phạm vi gia đình. Biết nói chuyện lễ phép, biết chào hỏi và bày tỏ suy nghĩ đúng mực không chỉ giúp con tạo thiện cảm với thầy cô, bạn bè mà còn giúp con cảm thấy an toàn, dễ hòa nhập hơn trong lớp học.

Những điều trẻ cần biết làm:

• Chào hỏi khi gặp người lớn, thầy cô, khách đến nhà
• Gọi đúng xưng hô: “con – cô”, “bạn – tớ”, tránh nói trống không
• Biết cảm ơn khi được giúp đỡ, xin lỗi khi làm sai
• Biết chờ lượt khi muốn phát biểu, không chen ngang khi người khác đang nói

Gợi ý cách rèn luyện tại nhà:

• Tập cho con nói lời “chào cô”, “cảm ơn”, “xin lỗi” trong các tình huống hàng ngày
• Tạo tình huống giả định như làm rơi đồ bạn, va vào người khác, được tặng quà… để con luyện phản xạ lời nói phù hợp
• Khi có khách đến nhà, khuyến khích con ra chào, mời nước hoặc giới thiệu bản thân
• Cha mẹ nên làm gương trong cách trò chuyện, xưng hô để trẻ học theo một cách tự nhiên

Bé giao tiếp hiệu quả với bạn bè cùng trang lứa

3. Giữ vệ sinh cá nhân

Giữ gìn vệ sinh cá nhân không chỉ giúp trẻ bảo vệ sức khỏe mà còn rèn cho con tính ngăn nắp, tự giác – những yếu tố rất cần thiết trong môi trường tiểu học. Trẻ biết chăm sóc bản thân cũng dễ được bạn bè yêu quý và tránh được những tình huống xấu hổ vì lôi thôi, bẩn tay, hay mùi cơ thể.

Những điều trẻ cần biết làm:

• Rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc khi tay bẩn
• Lau mồ hôi, rửa mặt sau khi vận động hoặc khi cảm thấy khó chịu
• Thay quần áo khi bẩn, biết cất khăn mặt, bàn chải, đồ dùng cá nhân đúng chỗ
• Giữ sách vở, cặp sách gọn gàng, không vứt bừa bãi

Gợi ý cách rèn luyện tại nhà:

• Tập cho con rửa tay đúng cách, có thể treo tranh minh họa 6 bước rửa tay trong nhà vệ sinh
• Cho con tự chuẩn bị khăn mặt, nước súc miệng, đồ dùng cá nhân mỗi sáng
• Cùng con dọn bàn học, cặp sách cuối ngày để rèn thói quen gọn gàng
• Nhắc nhẹ và thường xuyên nếu con quên thay đồ hoặc để đồ bẩn lung tung – không mắng, chỉ dẫn lại từng bước

4. Lắng nghe – tuân thủ hướng dẫn

Vào lớp 1, trẻ bắt đầu làm quen với giờ học có kỷ luật thay vì chạy nhảy tự do như ở mẫu giáo. Việc biết lắng nghe và làm theo hướng dẫn không chỉ giúp trẻ tiếp thu bài tốt hơn, mà còn tạo nền tảng cho thái độ học tập nghiêm túc, tôn trọng người dạy và tuân thủ quy định lớp học.

Những điều trẻ cần biết làm:

• Ngồi yên khi cô giảng bài, không nói chuyện riêng
• Biết lắng nghe đến hết câu rồi mới phản hồi
• Làm theo yêu cầu của cô giáo (xếp hàng, lấy vở, cất đồ dùng…)
• Chờ đến lượt, không chen ngang hay tự ý làm khác hướng dẫn

Gợi ý cách rèn luyện tại nhà:

• Giao nhiệm vụ đơn giản cho con như “lấy 1 cái thìa và 2 cái chén” để con luyện nghe – hiểu – làm đúng
• Khi đọc truyện, có thể ngừng lại giữa chừng và hỏi “con nghe thấy gì?”, “cô mèo đi đâu nhỉ?” để kiểm tra khả năng tập trung
• Khi yêu cầu con làm gì, nói ngắn gọn – rõ ràng, tránh ra lệnh dài dòng hoặc mơ hồ
• Tập thói quen chờ lượt bằng trò chơi “nói chuyện theo lượt”, hoặc chơi xếp hàng khi đi siêu thị, công viên

Con biết lắng nghe khi cô và bạn trình bày

5. Nhận biết cảm xúc

Ở lớp 1, trẻ bắt đầu có nhiều trải nghiệm xã hội mới như mâu thuẫn với bạn, bị nhắc nhở trước lớp, làm bài sai… Nếu không biết gọi tên cảm xúc và xử lý phù hợp, trẻ dễ thu mình, bộc phát hoặc trở nên sợ hãi. Kỹ năng nhận biết cảm xúc giúp trẻ hiểu bản thân, điều chỉnh hành vi và học cách cảm thông với người khác.

Những điều trẻ cần biết làm:

• Biết gọi tên cảm xúc vui, buồn, giận, sợ, lo lắng…
• Nhận ra khi mình đang khó chịu, không thoải mái
• Biết nói ra cảm xúc với người lớn như “con đang buồn”, “con hơi sợ”
• Biết phân biệt cảm xúc của người khác qua nét mặt, lời nói

Gợi ý cách rèn luyện tại nhà:

• Dùng tranh ảnh, sách truyện để hỏi con “Bạn này đang thấy thế nào nhỉ?”
• Khi con giận, đừng nói “nín đi” – hãy hỏi “Con đang bực vì điều gì?”
• Khuyến khích con nói ra cảm xúc sau mỗi ngày đi học
• Cha mẹ nên chia sẻ cảm xúc của mình với con, để trẻ thấy việc nói về cảm xúc là bình thường và được lắng nghe

Con vui và biết cách cùng chia sẻ niềm vui với thầy và bạn bè

6. Kết bạn và chơi cùng bạn

Lớp 1 là môi trường hoàn toàn mới, nơi trẻ cần học cách làm quen, chia sẻ, hợp tác và giữ hoà khí trong khi chơi. Biết cách kết bạn và chơi cùng người khác không chỉ giúp con cảm thấy hạnh phúc khi đến trường, mà còn phát triển kỹ năng xã hội.

Những điều trẻ cần biết làm:

• Biết bắt chuyện làm quen: “Bạn tên gì?”, “Mình chơi cùng được không?”
• Biết chia sẻ đồ chơi, nhường lượt khi chơi nhóm
• Biết xin lỗi khi làm bạn buồn, cảm ơn khi được giúp đỡ
• Biết mời bạn chơi, không giành giật hay gạt bạn ra khỏi nhóm

Gợi ý cách rèn luyện tại nhà:

• Tạo cơ hội cho con chơi cùng bạn bè hàng xóm, anh chị em, không để trẻ chơi một mình quá thường xuyên
• Dạy con cách mời bạn chơi, không bắt ép hoặc gắt gỏng nếu bạn từ chối
• Khi có xích mích giữa các bạn, thay vì can thiệp ngay, hãy gợi ý con cách giải quyết phù hợp
• Khen ngợi rõ ràng khi con chia sẻ, nhường nhịn hoặc chủ động làm quen với bạn mới

Các con kết bạn và cùng chia sẻ đồ dùng học tập

7. Bảo vệ bản thân (không đi theo người lạ, kêu cứu)

Dù mới lớp 1, trẻ vẫn có thể gặp phải những tình huống rủi ro khi ở một mình, bị lạc hoặc bị người lạ tiếp cận. Kỹ năng tự bảo vệ giúp trẻ biết cảnh giác, tránh bị lợi dụng, và có phản xạ phù hợp khi gặp nguy hiểm.

Những điều trẻ cần biết làm:

• Không đi theo người lạ, dù người đó nói “bố mẹ nhờ đón”, “cô giáo gọi”…
• Không nhận đồ ăn, đồ chơi từ người lạ
• Biết la to, chạy xa và tìm người lớn tin cậy nếu bị lôi kéo hoặc đe doạ
• Biết ghi nhớ thông tin cơ bản: tên bố mẹ, số điện thoại, địa chỉ

Gợi ý cách rèn luyện tại nhà:

• Diễn tập tình huống với con: giả làm người lạ dụ đi, hỏi con sẽ làm gì
• Ghi số điện thoại ba mẹ vào cặp, dạy con đọc to khi cần
• Dạy con hô “Không!” thật to và bỏ chạy khi bị người lạ tiếp cận không an toàn
• Khi đi siêu thị, công viên, chỉ cho con nơi có bảo vệ hoặc quầy thông tin – nơi có thể đến khi bị lạc

Con được dạy cách thoát hiểm trên xe bus

8. Trang bị kỹ năng sống lớp 1 cho bé cùng Phenikaa School

Việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ lớp 1 nên được bắt đầu ngay trước thời điểm chuyển cấp. Tại Phenikaa School, trẻ được đồng hành đúng cách ở cả hai giai đoạn: trước khi vào lớp 1 và trong suốt năm học lớp 1, thông qua chương trình học bài bản, giàu trải nghiệm và giàu tính ứng dụng thực tiễn.

Với trẻ chuẩn bị vào lớp 1, các con được trang bị kỹ năng sống thông qua chương trình tiền Tiểu học “Hành trang khám phá – Chắp cánh tương lai”. Đây là lớp học giàu trải nghiệm, được thiết kế chuyên biệt nhằm phát triển toàn diện cả năng lực học tập và kỹ năng sống thiết yếu cho trẻ 5 – 6 tuổi.

Tham gia lớp học, con sẽ được rèn luyện kỹ năng sống qua các môn học như: 

• Kỹ năng sống: Học cách chăm sóc bản thân, quản lý cảm xúc, làm việc nhóm, đưa ra quyết định.
• Âm nhạc – Nghệ thuật – Tư duy logic: Khơi gợi sáng tạo, tăng cường vận động và khả năng tập trung.
• Phát triển ngôn ngữ và tư duy toán học: chuẩn bị nền tảng vững vàng để bé tự tin khi bước vào lớp 1.
• Hoạt động ngoại khóa và trải nghiệm thực tế: Giúp con dạn dĩ, chủ động hơn trong giao tiếp và tương tác.
• STEM – Tin học: Làm quen với tư duy công nghệ, lập trình, khám phá thế giới bằng phương pháp hiện đại.

Học sinh chuẩn bị vào lớp 1 sẽ được học Kỹ năng sống qua chương trình tiền Tiểu học

Với học sinh lớp 1, kỹ năng sống được giảng dạy chính khóa qua chương trình Kỹ năng thế kỷ 21 (2 tiết/tuần). Chương trình gồm 2 cấu phần chính: Giáo dục kỹ năng và giáo dục phẩm chất.

Không dừng lại ở 2 tiết chính khoá, giáo dục kỹ năng sống còn được Phenikaa School  lồng ghép trong hoạt động học tập (giáo dục STEM, dự án học tập, chủ đề tích hợp liên môn…), trải nghiệm (hoạt động ngoại khóa, giao lưu nghệ thuật, tương tác với cộng đồng…), văn hoá học đường (thầy cô, nhân viên và học sinh lớp lớn “làm gương” cho học sinh lớp nhỏ).

Sau khi hoàn thành chương trình lớp 1, các con sẽ từng bước hình thành những phẩm chất và năng lực cốt lõi của một công dân thế kỷ 21:

• Tự tin, tự lập, biết cách thể hiện bản thân một cách tích cực
• Học cách hợp tác, sáng tạo và giải quyết vấn đề theo cách riêng
• Rèn luyện kỹ năng quản lý cảm xúc, biết lắng nghe, chia sẻ, cư xử văn minh
• Tiếp cận với 9 giá trị sống theo UNESCO như: Tôn trọng, Trung thực, Trách nhiệm, Yêu thương, Khiêm tốn… thông qua hoạt động thực tế
• Nhận thức bước đầu về 10/17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc, từ chăm sóc sức khỏe, bình đẳng giới đến bảo vệ môi trường
• Làm quen với tư duy tài chính cá nhân và kỹ năng tự học – những kỹ năng học đường quan trọng mà trẻ thường thiếu

Toàn bộ quá trình học tập tại Phenikaa School diễn ra trong một môi trường giáo dục tích cực, nơi giáo viên – học sinh – phụ huynh cùng đồng hành trên hành trình phát triển nhân cách. Trẻ không chỉ học để biết, mà còn học để sống, để trở thành một phiên bản tốt hơn mỗi ngày.

Học nhặt rau – Hoạt động trong lớp Kỹ năng sống thế kỷ 21

Trang bị kỹ năng sống lớp 1 là bước khởi đầu quan trọng giúp trẻ hình thành thói quen sinh hoạt tốt, biết tự lập, tự học và giao tiếp chuẩn mực. Khi gia đình và nhà trường cùng đồng hành, trẻ sẽ từng bước xây dựng được nền tảng vững vàng – không chỉ để học tốt mà còn để sống tốt và trưởng thành tích cực trong tương lai.

Thông tin liên hệ:

• Địa chỉ: Số 8 đường Tu Hoàng, phường Xuân Phương, Hà Nội
• Hotline: 086 992 7887 – (024)710 057 89 
• Email: [email protected]
• Website: phenikaa.edu.vn
• Fanpage: https://www.facebook.com/truongphothongliencapphenikaa