Không ít phụ huynh rơi vào tình huống bối rối khi con đã đi học vài buổi nhưng bỗng dưng không muốn đi học tiếp. Vậy làm gì khi trẻ không chịu đi học lớp 1? Bài viết dưới đây sẽ giúp quý phụ huynh nhận diện nguyên nhân và đưa ra giải pháp thực tế, hiệu quả để đồng hành cùng con trong giai đoạn quan trọng này.
6 nguyên nhân khiến trẻ không chịu đi học lớp 1
Chuyển từ mầm non lên lớp 1 là một bước ngoặt lớn trong hành trình học tập của mỗi đứa trẻ. Từ môi trường vui chơi thoải mái, trẻ bắt đầu làm quen với kỷ luật, thời khóa biểu nghiêm túc và yêu cầu học tập rõ ràng hơn. Việc trẻ không muốn đi học sau vài ngày hoặc tuần đầu tiên là điều thường xuyên xảy ra. Dưới đây là một số nguyên nhân chính khiến trẻ không muốn tiếp tục đi học lớp 1.
Trải nghiệm tiêu cực khi đi học
Những trải nghiệm đầu tiên tại trường Tiểu học có ảnh hưởng rất lớn đến thái độ học tập của trẻ. Nếu trải nghiệm ấy mang “màu sắc” tiêu cực, trẻ sẽ hình thành tâm lý né tránh hoặc sợ hãi:
- Bị bạn bè trêu chọc, bắt nạt: Khi mới vào lớp 1, trẻ chưa có kỹ năng giao tiếp và bảo vệ bản thân. Nếu bị bạn bắt nạt hay chế giễu – dù chỉ là những lời trêu đùa – trẻ sẽ cảm thấy lạc lõng và mất an toàn, từ đó dẫn đến việc không muốn quay lại trường.
- Bị giáo viên phê bình công khai: Một số trẻ đặc biệt nhạy cảm với đánh giá tiêu cực. Khi bị cô giáo mắng trước lớp, trẻ dễ cảm thấy xấu hổ, tổn thương và mất niềm tin vào môi trường học tập. Điều này càng nghiêm trọng nếu giáo viên sử dụng lời lẽ nặng nề hoặc có thái độ lạnh nhạt.
- Chưa hiểu bài, cảm thấy thua kém bạn bè: Với những trẻ chưa sẵn sàng mặt học thuật, việc không theo kịp bài giảng hoặc không làm được bài tập khiến trẻ nhanh chóng cảm thấy mình kém hơn bạn. Tâm lý này nếu không được can thiệp sẽ dẫn đến việc trẻ tự ti và từ chối học tập.
Áp lực học tập, không hứng thú với việc học
Từ mầm non chuyển lên tiểu học, trẻ đột ngột đối diện với những yêu cầu học tập chính thức. Nếu không được giới thiệu một cách nhẹ nhàng, trẻ sẽ cảm thấy gò bó và mất đi niềm vui khám phá.
- Phương pháp giảng dạy chưa phù hợp: Nếu chương trình học quá nặng, thiếu sự tương tác, không gắn liền với trò chơi hoặc trải nghiệm thực tế, trẻ sẽ cảm thấy nhàm chán. Đặc biệt, các lớp học thiên về giảng giải một chiều khiến trẻ lớp 1 – vốn thích vận động – không thể duy trì sự tập trung.
- Thiếu thời gian vui chơi: Trẻ 6 tuổi vẫn cần vận động thường xuyên để phát triển thể chất và giải tỏa cảm xúc. Nếu lịch học kéo dài mà thiếu giờ chơi tự do, trẻ dễ bị căng thẳng, thậm chí có biểu hiện “chống học” để được nghỉ ngơi.
Cảm giác mệt mỏi, không quen với thời gian biểu mới
Thay đổi đột ngột về nhịp sinh hoạt – từ ăn ngủ đến giờ giấc học tập – có thể khiến trẻ cảm thấy kiệt sức trong những tuần đầu.
- Thời gian học dài hơn nhiều so với mầm non: Trẻ phải ngồi học tập trung trong thời gian dài, không còn được chơi tự do. Việc này dễ khiến trẻ “chán học”, than mệt và từ chối đến trường. Để biết thêm về thời lượng học tập phù hợp, bạn có thể tham khảo thông tin về việc 1 ngày học bao nhiêu tiếng là đủ.
- Chưa quen với bài tập về nhà: Với trẻ lớp 1, bài tập về nhà là một khái niệm mới, yêu cầu con ngồi vào bàn học sau giờ học chính. Nếu không được hướng dẫn nhẹ nhàng, trẻ sẽ xem đây là “nhiệm vụ khó khăn” và mất đi sự hứng thú ban đầu.
Cảm giác sợ hãi vì chưa quen với quy tắc kỷ luật
Tiểu học là môi trường yêu cầu trẻ tuân thủ các nguyên tắc về giờ giấc, ngồi đúng tư thế, giữ trật tự trong lớp. Những yêu cầu này có thể khiến trẻ thấy áp lực nếu không được chuẩn bị từ trước.
- Sợ giáo viên nghiêm khắc: Trong mắt trẻ nhỏ, giáo viên là hình ảnh có sức ảnh hưởng lớn. Nếu cô giáo quá nghiêm, ít cười hoặc nói to, trẻ sẽ có cảm giác sợ hãi và không dám đến lớp.
- Khó khăn trong việc ngồi yên: Nhiều trẻ chưa đủ khả năng tự kiểm soát hành vi, đặc biệt là khả năng ngồi tập trung trong 35 – 40 phút. Việc phải “ép mình” ngồi yên khiến trẻ thấy khó chịu, dẫn đến việc từ chối đi học.
- Lo lắng bị phạt khi làm sai: Một số trẻ quá nhạy cảm với lỗi sai. Nếu trẻ sợ mắc lỗi và bị phạt, trẻ sẽ dần hình thành tâm lý né tránh những hoạt động có thể khiến mình bị nhắc nhở.
- Không chuẩn bị tâm lý từ trước: Nếu trước khi vào lớp 1, trẻ chưa được làm quen với trường học, lớp học, cách ngồi học hay thời khóa biểu… thì việc “đột ngột thay đổi” sẽ khiến trẻ hoang mang và sợ hãi.
Thiếu cảm giác thân thuộc với thầy cô và bạn bè
Sự kết nối cảm xúc đóng vai trò then chốt trong việc giúp trẻ yêu thích trường lớp. Khi không có mối quan hệ tích cực nào ở trường, trẻ sẽ thiếu động lực đi học.
- Trẻ nhút nhát, khó hòa nhập: Những trẻ có tính cách rụt rè thường mất nhiều thời gian để kết bạn mới. Nếu không có bạn thân hay người trò chuyện cùng, trẻ sẽ cảm thấy cô đơn.
- Cảm giác xa lạ, thiếu an toàn: So với mầm non, lớp 1 có sĩ số đông hơn, giáo viên không thể chăm sóc từng bạn. Điều này khiến nhiều trẻ “mới lớn” cảm thấy lạc lõng.
- Thiếu gắn kết với giáo viên: Trẻ chưa cảm thấy cô giáo gần gũi, chưa tin tưởng để chia sẻ, nên dễ cảm thấy lớp học là nơi khô khan, không có cảm xúc tích cực.
Thiếu sự đồng hành cùng gia đình
Gia đình là nơi trẻ tìm kiếm cảm giác an toàn và được tiếp sức. Nếu sự kết nối này bị thiếu hụt, trẻ sẽ không có điểm tựa tinh thần vững chắc để vượt qua thử thách khi vào lớp 1.
- Cha mẹ quá bận rộn: Nhiều phụ huynh không có thời gian hỏi han, lắng nghe hoặc chỉ đơn giản là trò chuyện nhẹ nhàng cùng con mỗi ngày sau giờ học. Điều này khiến trẻ cảm thấy bị “bỏ rơi”.
- Thiếu động viên, khích lệ: Trẻ lớp 1 rất cần được khen ngợi, ghi nhận nỗ lực. Khi thiếu sự khích lệ đúng lúc, trẻ sẽ dễ nản chí và không còn háo hức với việc học.
- Bố mẹ không đồng hành, học cùng con, kèm con làm bài tập về nhà: Vì khả năng tự học còn hạn chế nên học sinh lớp 1 rất cần sự hỗ trợ của bố mẹ. Nếu phải tự học, trẻ sẽ khó có thể hoàn thành bài tập về nhà và không muốn đi học vì sợ bị khiển trách.
Giải pháp giúp con vui vẻ, tự tin đến trường trở lại
Việc trẻ từ chối đến lớp không nên bị nhìn nhận như một hành vi “khó bảo”, mà cần được hiểu là tín hiệu cầu cứu từ bên trong cảm xúc của trẻ. Lúc này, cha mẹ đóng vai trò then chốt – không phải để “sửa” con, mà là kết nối, lắng nghe và đồng hành, giúp con thích nghi dần dần với môi trường tiểu học.
Trò chuyện nhẹ nhàng, lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của con
Giao tiếp không phán xét chính là chiếc “cầu nối” để phụ huynh bước vào thế giới nội tâm của con. Việc hiểu đúng cảm xúc sẽ mở ra hướng xử lý phù hợp và kịp thời.
- Chủ động hỏi han mỗi ngày với thái độ nhẹ nhàng: “Hôm nay con thấy vui không?” – đây là cách giúp con mở lòng mà không cảm thấy bị điều tra hay áp lực.
- Lắng nghe thay vì phản ứng: Khi con nói “Con không muốn đi học nữa!”, thay vì bác bỏ ngay, hãy hỏi tiếp: “Điều gì khiến con cảm thấy như vậy?”
- Phản hồi bằng sự đồng cảm: Nói với con “Mẹ hiểu mà, thay đổi lớn quá nên con cảm thấy khó chịu là bình thường…” sẽ giúp trẻ cảm thấy được chia sẻ thay vì bị cô lập.
Lưu ý: Phụ huynh không nên chờ đến khi trẻ từ chối đến trường mới trò chuyện. Hãy duy trì thói quen kết nối mỗi ngày để kịp thời “bắt sóng” những thay đổi nhỏ nhất.
Trao đổi với giáo viên chủ nhiệm để nắm rõ tình trạng của con
Giáo viên là người có cái nhìn khách quan về biểu hiện và cảm xúc của trẻ trong lớp. Họ chính là đồng minh quan trọng của cha mẹ trong giai đoạn này.
- Thông tin hai chiều là cần thiết: Cha mẹ nên chia sẻ với giáo viên về những biểu hiện bất thường của trẻ ở nhà và lắng nghe phản hồi từ trường.
- Hỏi cụ thể, không hỏi chung chung: Thay vì “Cháu học tốt không?”, hãy hỏi: “Cô thấy bé có biểu hiện mệt mỏi, thụ động hay né tránh hoạt động nào không?”
- Cùng giáo viên thống nhất phương án hỗ trợ: Giáo viên có thể tạo điều kiện cho trẻ tham gia hoạt động nhẹ nhàng, cử bạn thân thiện ngồi cạnh con, hoặc tránh phê bình công khai khi trẻ mắc lỗi.
Lưu ý: Nếu phụ huynh và giáo viên duy trì liên lạc đều đặn trong giai đoạn đầu năm học, trẻ sẽ nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ cả hai phía.
Giúp con xây dựng tình bạn trong lớp
Tình bạn là sợi dây kết nối mạnh mẽ nhất giúp trẻ cảm thấy trường học là nơi “thuộc về”. Khi có bạn thân, con sẽ thấy đến trường là một niềm vui chứ không còn là nghĩa vụ.
- Tạo cơ hội kết bạn ngoài giờ học: Cha mẹ có thể chủ động mời một vài bạn cùng lớp của con đến nhà chơi vào cuối tuần. Môi trường thân thiện sẽ giúp trẻ mở lòng dễ hơn.
- Khuyến khích con kể về bạn bè: Thay vì hỏi “Hôm nay học gì?”, hãy hỏi “Con ngồi cạnh bạn nào? Hai bạn có trò chuyện với nhau không?”
- Dạy con cách kết bạn: Cha mẹ có thể đóng vai, tập cho con cách bắt chuyện, mời bạn chơi cùng hoặc xin lỗi khi có xích mích – đây là những kỹ năng xã hội thiết yếu để con hòa nhập.
Lưu ý: Với những trẻ nhút nhát, quá trình kết bạn có thể mất thời gian. Điều quan trọng là cha mẹ kiên trì và không tạo áp lực.
Kể chuyện tích cực về trường học để tạo động lực
Trẻ nhỏ chưa có kinh nghiệm sống đủ để phân biệt đâu là nỗi lo thực tế, đâu là chỉ là cảm xúc ban đầu. Bằng những câu chuyện tích cực, cha mẹ có thể định hình trong trẻ hình ảnh tốt đẹp về ngôi trường.
- Chia sẻ trải nghiệm tích cực của người thân: Câu chuyện “Hồi nhỏ bố cũng ngại đi học, nhưng rồi quen bạn thân là thích đi học ngay” có thể truyền cảm hứng mạnh mẽ cho con.
- Cùng đọc truyện, xem sách về lớp 1: Các sách tranh nhẹ nhàng như “Ngày đầu tiên đi học”, “Lớp 1 vui thật đấy!”… giúp trẻ hình dung lớp học là nơi an toàn và thú vị.
- Gắn trường học với điều thú vị: Ví dụ, “Con có biết ở lớp 1 sẽ được học vẽ tranh bằng màu nước không?” – giúp trẻ thấy được lý do để đi học ngoài việc “học bài”.
Lưu ý: Trẻ tiếp nhận rất mạnh từ cảm xúc tích cực, vì vậy kể chuyện nên đi kèm giọng nói ấm áp, ánh mắt động viên và cử chỉ thân thiện.
Khen ngợi và khích lệ khi con cố gắng
Động lực nội tại của trẻ được hình thành khi những nỗ lực dù nhỏ cũng được công nhận. Lời khen đúng lúc giúp trẻ cảm thấy mình có khả năng và được trân trọng.
- Khen hành vi, không chỉ khen kết quả: “Con dũng cảm ghê, hôm nay tự vào lớp rồi đó!” sẽ hiệu quả hơn “Con giỏi lắm!”.
- Tạo phần thưởng mang tính động viên: Một buổi đi công viên, một sticker dễ thương sau mỗi tuần đi học đều đặn sẽ khiến con có mục tiêu cụ thể để cố gắng.
- Không dùng lời khen như phần thưởng đổi chác: Tránh những câu như “Nếu con đi học thì mẹ mới cho xem tivi” – điều này vô tình biến việc đi học thành “sự trao đổi” chứ không phải niềm vui.
Đưa con đến gặp chuyên gia tâm lý, bác sĩ chuyên khoa
Nếu trẻ có biểu hiện từ chối học kéo dài (trên 2 tuần), sụt cân, mất ngủ, hoảng sợ khi nhắc đến trường – rất có thể trẻ đang gặp khó khăn về tâm lý cần can thiệp chuyên môn.
- Chuyên gia sẽ giúp đánh giá đúng bản chất vấn đề: Có thể trẻ đang bị rối loạn lo âu nhẹ, hoặc có tổn thương do trải nghiệm tiêu cực nào đó mà người lớn chưa nhận diện được.
- Tư vấn cho cha mẹ cách ứng xử phù hợp: Một chuyên gia tâm lý học đường sẽ giúp cha mẹ điều chỉnh cách tiếp cận, giúp con thoát khỏi vòng xoáy lo âu.
- Không nên trì hoãn: Việc can thiệp sớm giúp trẻ phục hồi nhanh hơn và tránh để lại những ám ảnh kéo dài về sau.
Lưu ý: Đưa con đi gặp chuyên gia không có nghĩa là con “có vấn đề” – mà đơn giản là con đang cần được hỗ trợ bằng phương pháp khoa học.
Cân nhắc chuyển trường, chuyển lớp nếu cần
Khi môi trường hiện tại không còn phù hợp – do sĩ số quá đông, phương pháp không phù hợp với khả năng của trẻ hoặc đã xảy ra những sự cố nghiêm trọng – cha mẹ hoàn toàn có thể nghĩ đến phương án thay đổi.
Chuyển trường là một quyết định dũng cảm để bảo vệ sức khỏe tinh thần và quyền được học tập trong môi trường phù hợp của con. Nếu chuyển trường, cha mẹ nên ưu tiên các môi trường có sĩ số vừa phải, phương pháp linh hoạt, chú trọng yếu tố cảm xúc. Hãy nhớ chia sẻ với con để con được lắng nghe và tham gia vào quyết định, thay vì bị “chuyển chỗ” đột ngột như một hình thức phạt.
Lưu ý: Chuyển trường không phải là “chữa cháy”, mà là một bước chuyển có chủ đích – cần được cân nhắc kỹ lưỡng với sự đồng thuận của gia đình và trẻ.
Theo học Phenikaa School, con hạnh phúc, vui vẻ khi đến trường
Phenikaa School là Trường Phổ thông Liên cấp nằm trong hệ sinh thái giáo dục của Tập đoàn Phenikaa – nơi định hướng phát triển học sinh thành những công dân toàn cầu, có tư duy sáng tạo, phẩm chất tốt và kỹ năng sống vững vàng. Với cơ sở vật chất hiện đại, chương trình học linh hoạt cùng đội ngũ giáo viên tận tâm, Phenikaa School đang là lựa chọn được nhiều phụ huynh tại Hà Nội tin tưởng cho con em theo học từ cấp Tiểu học đến Trung học phổ thông.
Điểm nổi bật trong triết lý giáo dục của Phenikaa School là xây dựng một môi trường học tập hạnh phúc – văn minh – truyền cảm hứng. Tại đây, mỗi học sinh được tôn trọng cá tính riêng, được khuyến khích bày tỏ chính kiến và phát triển toàn diện.
Đồng hành cùng học sinh là đội ngũ giáo viên không chỉ có trình độ chuyên môn vững mà còn đặc biệt quan tâm đến yếu tố cảm xúc của học sinh, luôn đồng hành như một người bạn lớn. Bên cạnh đó, các em còn có một cộng đồng học đường tích cực, nơi mỗi học sinh cảm thấy mình được tôn trọng, được lắng nghe và có tiếng nói..
Với học sinh lớp 1, nhà trường tạo điều kiện để các em bước vào hành trình tiểu học một cách nhẹ nhàng, tự nhiên và vui vẻ. Các lớp học được tổ chức với sĩ số vừa phải, có giáo viên trợ giảng hỗ trợ xuyên suốt thời gian học tập.
Bên cạnh việc củng cố kiến thức trong sách giáo khoa, chương trình lớp 1 tại Phenikaa School chú trọng trang bị cho trẻ kiến thức cơ bản theo định hướng của Bộ GD&ĐT, khả năng tự phục vụ, làm việc nhóm, phản xạ ngôn ngữ và rèn luyện tính kỷ luật nhẹ nhàng. Đây đều là những kỹ năng cho trẻ 5-6 tuổi rất cần thiết cho giai đoạn đầu tiểu học. Nhờ đó, trẻ không cảm thấy áp lực mà được khơi gợi cảm giác “học là vui”.
Đặc biệt, đối với các bé 5 tuổi chuẩn bị vào lớp 1, Phenikaa School triển khai chương trình “Tiền tiểu học” – giúp trẻ làm quen với thời khóa biểu, nề nếp sinh hoạt và hoạt động học tập cơ bản như một học sinh lớp 1 thực thụ. Các bé được tham gia các tiết học nhẹ nhàng về ngôn ngữ, toán, âm nhạc, vận động, làm việc theo nhóm… trong không gian lớp học với cô giáo lớp 1 giảng dạy. Nhờ quá trình chuyển tiếp có định hướng này, trẻ sẽ giảm bỡ ngỡ, tăng tự tin và hình thành thái độ tích cực với trường lớp ngay từ những ngày đầu tiên.
>>> Nếu bạn quan tâm và muốn tìm hiểu thêm về Phenikaa School, vui lòng truy cập website https://phenikaa.edu.vn hoặc liên hệ qua fanpage https://www.facebook.com/truongphothongliencapphenikaa/. Phenikaa School rất hân hạnh được đồng hành cùng bạn và con em trên hành trình giáo dục đầy ý nghĩa này.
Việc trẻ không chịu đi học lớp 1 là dấu hiệu cho thấy con đang cần được thấu hiểu và đồng hành đúng cách. Thay vì lo lắng hay trách mắng, phụ huynh hãy kiên nhẫn lắng nghe, hỗ trợ và tạo điều kiện để con thích nghi dần. Nếu vẫn đang băn khoăn làm gì khi trẻ không chịu đi học lớp 1, hãy bắt đầu từ sự đồng cảm!
Để chuẩn bị toàn diện cho con, bạn có thể tìm hiểu thêm về Cách dạy trẻ 5 tuổi chuẩn bị vào lớp 1: Các kỹ năng bé cần biết.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: Số 8 đường Tu Hoàng, phường Phương Canh, Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Hotline: 086 992 7887 – (024) 335 455 66
- Email: [email protected]
- Website: phenikaa.edu.vn
- Fanpage: https://www.facebook.com/truongphothongliencapphenikaa
Bật mí từ A – Z về chương trình lớp 1 mới của Bộ GD&ĐT